Ιστορία Β Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑ

ΟΜΑΔΑ Α: ( Απαντήστε στις 3 από τις παρακάτω 5 ερωτήσεις )

1. Τι ήταν ο θεματικός στρατός και πώς διοικούνταν;
2. Πότε εμφανίστηκε το Ισλάμ, ποιος ήταν ο ιδρυτής του και πώς
επικράτησε;
3. Τι γνωρίζετε για το νομοθετικό έργο των αυτοκρατόρων της
Μακεδονικής δυναστείας; Να αναφέρετε τους κυριότερους νόμους.
4. Ποιοι ήταν οι ψυχολογικοί λόγοι που οδήγησαν τη Βυζαντινή
αυτοκρατορία σε κρίση τον 11ο αιώνα;
5. Πώς διαμορφώθηκε η νέα ιδεολογία του Ελληνισμού μετά την άλωση
και που στόχευε;

ΟΜΑΔΑ Β: ( Επιλέξτε τις 2 από τις παρακάτω 4 ερωτήσεις )

1. Γιατί ο Ιουστινιανός αναθεώρησε και κωδικοποίησε το ισχύον ρωμαϊκό
Δίκαιο; Ποια ήταν η σημασία του νομοθετικού του έργου;
2. Γιατί η εμπορική εξασθένηση του Βυζαντίου, αποτέλεσμα της συμφωνίας
του 1082, συνέβαλε κατά τη γνώμη σου στη στρατιωτική εξασθένηση το
12ο αι. ;
3. Ποια σημασία είχε για το κράτος η διατήρηση και η προστασία της τάξης
των ελεύθερων αγροτών από την αρπακτική συμπεριφορά των δυνατών;
4. Τι περιλάμβανε η συμφωνία που κλείστηκε μεταξύ των Αγγέλων αφενός
και των σταυροφόρων και των Βενετών αφετέρου σύμφωνα με το
παράθεμα;

ΙΣΤΟΡΙΑ

ΟΜΑΔΑ Α΄
(Να επιλέξετε και να απαντήσετε τρεις (3) ερωτήσεις από την ομάδα Α΄)
1. Να εξηγήσετε τους όρους: παιδομάζωμα, σκλαβηνίες
2. Τι γνωρίζετε για την πρώτη σταυροφορία;
3. Τι γνωρίζετε γενικά για το σχολείο στο Βυζάντιο;
4. Τι ήταν το φεουδαρχικό συμβόλαιο;
5. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις των δύο στηλών που σχετίζονται μεταξύ τους.
(Οκτώ(8) λέξεις της β΄ στήλης περισσεύουν)
Στήλη Α΄
Στήλη Β΄
α Προσκυνητές
1. Μονοφυσιτισμός
β Συντεχνίες της Κωνσταντινούπολης
γ Νικηφόρος Φωκάς
2. Κατάργησε τους Ολυμπιακούς αγώνες
δ Μία φύση του Θεού-θεϊκή
ε Μία φύση του Θεού-ανθρώπινη
3. Νίκησε στο Κλειδί τους Βούλγαρους
στ Φανατικοί μαχητές του Ισλάμ
ζ Θεοδόσιος
4. Στέφθηκε το 800 αυτοκράτορας του
Ρωμαϊκού Κράτους
η Καρλομάγνος
θ 1204
5. Χρονολογία της Α΄ Άλωσης της Πόλης
ι Ιουλιανός
ια Βασίλειος Β΄
ιβ Περιορισμός της μεγάλης
γαιοκτησίας
6. Αυτοκράτορας που ηττήθηκε στη μάχη
στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας
ιγ Ιωάννης Κομνηνός
ιδ Μανουήλ Α΄ Κομνηνός
7. Επαρχικόν Βιβλίον
ιε Όθων Β΄
8. Γαζήδες
ιστ 1304

ΟΜΑΔΑ Β΄
(Να επιλέξετε και να απαντήσετε δύο(2) ερωτήσεις από την ομάδα Β΄)
1. Για ποιους λόγους ο θεματικός στρατός ήταν περισσότερο αξιόμαχος και
αποτελεσματικός από το μισθοφορικό στρατό;
2. Ποιες ήταν οι συνέπειες της Άλωσης της Πόλης;
3. Να μελετήσετε το παρακάτω παράθεμα και να επισημάνετε τις αιτίες της
παράδοσης των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας στους Οθωμανούς ως
τα τέλη του 13ου αιώνα.
Ο γαζής Ορχάν ρώτησε αυτό το βεζίρη: «Όταν δώσατε αυτό το
κάστρο, από τι υποφέρατε και το δώσατε;»
Ο Σαρός είπε: «Το δώσαμε για διάφορους λόγους. Ο ένας είναι ότι το
κράτος σας μεγαλώνει μέρα με τη μέρα και το δικό μας κράτος μικραίνει.[...] Ένας άλλος είναι ότι ο πατέρας σου έκανε επιδρομές εναντίον μας κι έφυγε. Μπόρεσε να καθυποτάξει τα χωριά μας. Σας δήλωσαν υποταγή και δεν φρόντιζαν καθόλου πια για μας. Κι εμείς πάλι μάθαμε πως αυτά βρήκαν την ησυχία τους. Άλλος λόγος είναι ότι ο άρχοντάς μας συγκέντρωσε πολλά πράγματα. Αλλά δεν ωφελούσε. Γιατί δεν βρισκόταν κανείς που να μπορεί να δώσει χρήματα. [...]. Όταν είχαμε ανάγκη, δεν ερχόταν κανένας αγοραστής. Το κάστρο έγινε για μας φυλακή. Ένας άλλος λόγος είναι πως, όταν ο ηγεμόνας έχει εξασθενήσει, η χώρα καταστρέφεται γρήγορα. Ένας άλλος πάλι λόγος είναι πως ακούσαμε εκείνο το χαμένο, τον άρχοντα της Κίτε [η πόλη Κατοικία]. Ένας άλλος λόγος είναι ότι από τον κόσμο δεν λείπουν οι αλλαγές. Και τώρα γίνεται μιας αλλαγή για μας.» Χρονικό του Ασίκ Πασάζαντε, κεφ.57, μετ. Ε.Α.Ζαχαριάδου, Ιστορία …,161-163. 4. Αφού διαβάσετε την παρακάτω πηγή να απαντήσετε στην ερώτηση: Ποια ήταν η ταυτότητα των προνοιάριων και ποιες οι συνέπειες που είχε η επέκταση του θεσμού της πρόνοιας στα χρόνια του Μανουήλ Κομνηνού; Ο Μανουήλ [...] καταχράσθηκε το θεσμό [της πρόνοιας] που είχε επινοηθεί από προηγούμενους αυτοκράτορες [...]. Ανεπαίσθητα, έκανε τη στρατιωτική τάξη χαλαρή, κατεύθυνε πληθώρα χρημάτων προς οκνηρές κοιλιές και δημιούργησε πολύ κακή κατάσταση στις ρωμαϊκές επαρχίες. Οι γενναίοι στρατιώτες είχαν αποβάλει το φιλότιμο μπροστά στους κινδύνους [...]. Οι κάτοικοι των επαρχιών υπέστησαν τα πάνδεινα από την απληστία των στρατιωτών (των προνοιάριων): δεν τους άρπαζαν μόνο τα χρήματα ως τον τελευταίο οβολό, αλλά τους αφαιρούσαν και τον τελευταίο τους χιτώνα [...]. Όποιος ήθελε μπορούσε να στρατολογηθεί [...]. Όσοι έφεραν μαζί τους ένα περσικό άλογο ή κατέθεσαν λίγα χρυσά νομίσματα, εγγράφηκαν αβασάνιστα στις στρατιωτικές ίλες και εφοδιάστηκαν αμέσως με αυτοκρατορική επιστολή που τους παραχωρούσε γόνιμα χωράφια και ρωμαίους φορολογούμενους που υπηρετούσαν ως δούλοι και κάποτε κατέβαλαν φόρους σε ημιβάρβαρα ανδρείκελα [...]. Η τύχη των επαρχιών ήταν ανάλογη με την απειθαρχία του στρατού: άλλες λεηλατήθηκαν μπροστά στα μάτια μας από τους εχθρούς και ενσωματώθηκαν στο κράτος τους, άλλες καταστράφηκαν και ερημώθηκαν σαν εχθρική χώρα από τους στρατιώτες μας. Νικήτας Χωνιάτης, Χρονική Διήγησις, VII, 4, εκδ. I.A. van Dieten, Βερολίνο 1975, 208-209. (Όλες οι ερωτήσεις είναι ισότιμες και βαθμολογούνται με 4 μονάδες η κάθε μία) )

ΙΣΤΟΡΙΑ

ΟΜΑΔΑ Α΄ (Να απαντήσετε τις 3 από τις 5 ερωτήσεις)
1) Να αποδώσετε το περιεχόμενο των όρων: αιρέσεις, σκλαβηνίες,
προνοιάριοι, σταυροφορίες, Νεαρές.
2) Τι γνωρίζετε για το διάταγμα των Μεδιολάνων;
3) Ποιες είναι οι συνέπειες της εικονομαχίας;
4) Ποιοι νόμοι‐συλλογές εκδόθηκαν από τη Μακεδονική Δυναστεία;
5) Να κατατάξετε σε χρονολογική σειρά τα παρακάτω γεγονότα και
να σημειώσετε για το καθένα την αντίστοιχη χρονολογία

ΕΤΟΣ
ΣΕΙΡΑ
Άλωση Κων/πολης

Δ. οικουμενική σύνοδος

Εγκαίνεια Κων/πολης

Μάχη Σπερχειού

Μάχη στο Μυριοκέφαλο
Φρυγίας

ΟΜΑΔΑ Β΄( Να απαντήσετε τις 2 από τις 4 ερωτήσεις)
1) Για ποιους λόγους ο θεματικός στρατός ήταν περισσότερο
αξιόμαχος από το μισθοφορικό;
2) Να επισημάνετε τις διαφορές που παρουσιάζονται στη διαδικασία
εκχριστιανισμού Μοραβών και Βουλγάρων.
3) Ποιες πληροφορίες δίνονται στο παράθεμα «ο κανονισμός
λειτουργίας ενός νοσοκομείου» (σελ. 23 του σχολικού βιβλίου) για
τους κανόνες λειτουργίας ενός νοσοκομείου;
4) Ποια είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά των Σλάβων σύμφωνα με
τα παραθέματα «Συνήθειες Σλάβων» και «Θεσμοί και εξωτερική
εμφάνιση των Σλάβων» (σελ. 73 του σχολικού βιβλίου)

Α΄ ΟΜΑ∆Α.
Η ομάδα Α΄ περιλαμβάνει 5 ερωτήσεις. Επιλέξτε και απαντήστε τις 3.

1. Να γράψετε δίπλα σε κάθε αριθμό της στήλης Α το γράμμα της στήλης Β που
αντιστοιχεί σ΄αυτό. ∆ύο στοιχεία της στήλης Α περισσεύουν.

(4 μονάδες)

1. Χρυσόβουλο
2. Άβαροι
3. Νεάρες
4. Ιωάννης Τζιμισκής
5. Βάραγγοι
6. Τσάρος Σαμουήλ
7. Ακρίτες
8. Κακώσεις
9. Βασιλικά
10. Θεοδοσιανός Κώδικας

α. Ίδρυση νέου Βουλγαρικού κράτους
β. Οικονομικά μέτρα για την αύξηση των
εσόδων του κράτους
γ. Στρατιώτες που προστάτευαν τα ανατολικά
σύνορα του Βυζαντίου
δ. Νόμοι που είχαν σκοπό τον περιορισμό
της μεγάλης γαιοκτησίας
ε. Σκανδιναβικά φύλα που εμφανίστηκαν στο
προσκήνιο τον 9 αιώνα.
στ. Συλλογή νόμων, βασισμένη στις νομικές
συλλογές του Ιουστινιανού.
ζ. Επίσημη έγγραφη συμφωνία,
υπογεγραμμένη από τον αυτοκράτορα και
σφραγισμένη με τη βούλα του.
η. Ίδρυση του κατεπανάτου Ιταλίας (975).

2. Να εξηγήσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων (με συντομία):
α. ∆ιάταγμα των Μεδιολάνων
β. Τζιχάντ
γ. Παιδομάζωμα
δ. Πρόνοια
(4 μονάδες)

3. Σταυροφορίες: Πού απέβλεπαν και ποιοι παράγοντες επηρέασαν τη διαμόρφωσή
τους
(4 μονάδες)

4. Κατά την περίοδο του Μεσαίωνα (11ος αιώνας), πώς διαμορφώνεται το βυζαντινό
εκπαιδευτικό σύστημα
(4 μονάδες)

5. Τί γνωρίζετε για την Καρολίδεια Αναγέννηση
(4 μονάδες)
Β΄ Ομάδα.
Η όμαδα Β΄ περιλαμβάνει 4 ερωτήσεις. Επιλέξτε και απαντήστε τις 2.

1. 29 Μαιού 1453: Ποιες ήταν οι συνέπειες από την άλωση της Κωνσταντινούπολης και
ποια ήταν, κατά τη γνώμη σας, τα σημαντικότερα στοιχεία της βυζαντινής πνευματικής
κληρονομιάς
(4 μονάδες)

2. Μετά το θάνατο του Βασιλείου Β΄ (1025), ποιοι λόγοι οδήγησαν την αυτοκρατορία σε
περίοδο κρίσης
(4 μονάδες)

3. Θέματα: Αφού εξηγήσετε το περιεχόμενο αυτού του όρου, να αξιολογήσετε τη
σημασία του σε στρατιωτικό και κοινωνικό επίπεδο.
(4 μονάδες)
4. Τί γνωρίζετε για το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών

ΟΜΑΔΑ Α ��Από τα πέντε θέματα απαντάτε στα τρία.
1. Για ποιους λόγους ο Κωνσταντίνος ίδρυσε την Κωνσταντινούπολη στο
συγκεκριμένο σημείο; Πότε έγιναν τα εγκαίνια της και τι είδους έργα και
κτίρια έγιναν στην Πόλη;
2. «Το διαρκέστερο έργο του αυτοκράτορα υπήρξε η κωδικοποίηση του
Ρωμαϊκού Δικαίου». Να αναφερθούν τα νομοθετικά έργα του Ιουστινιανού.
3. Για ποιο λόγο ο Αλέξιος Α’ ζήτησε τη βοήθεια των Βενετών, τι ήταν το
«χρυσόβουλο» και τι προνόμια παραχώρησε στους Βενετούς;
4. Άλωση της Κωνσταντινούπολης: γεγονότα που προηγήθηκαν, ημερομηνία,
περιγραφή.
5. Να εξηγήσετε τους όρους: υγρό πυρ, μικρογραφίες, συγχωροχάρτια,
τριγωνικό εμπόριο.

ΟΜΑΔΑ Β ��Από τις τέσσερις ερωτήσεις απαντάτε στις δύο.
1. Αφού μελετήσετε το παράθεμα «Μου λείπουν τα απαραίτητα» (σελ. 91 του
σχολικού βιβλίου) και με βάση και τις σχετικές σας ιστορικές γνώσεις, να
γράψετε τι γνωρίζετε για το φεουδαρχικό σύστημα.